Giải mã Logo ngành Y tế: Nguồn gốc, ý nghĩa, ứng dụng

Logo ngành Y như thế nào là câu hỏi của nhiều người khi hiện nay có quá nhiều biểu tượng ngành Y Dược được sáng tạo ra. Thực chất, ngành Y đã có riêng cho mình “bộ nhận diện” từ lâu và đã được quốc tế hoá.

Nguồn gốc logo ngành Y

Logo ngành Y hiện nay có biểu tượng là một con rắn quấn quanh cây gậy. Hoặc có thời gian ngành Y sử dụng hình ảnh hai con rắn cuốn chung một cây gậy có đôi cánh mở rộng. Vậy thực chất tại sao logo ngành Y lại như vậy?

Logo trong ngành Y hiện nay

Đằng sau biểu tượng này là nhiều lý giải liên quan đến thần thoại Hy Lạp, Thánh Kinh,… Nổi bật là trong truyền thuyết Hy Lạp cổ, ở xứ Thessalie có một vị vua là Asklepios Esculape vừa là một bậc minh quân, vừa là thầy thuốc giỏi có biệt tài làm người chết sống lại.

Ông sớm truyền lại ngôi cho con trai để chuyên tâm nghiên cứu phương pháp chữa bệnh cứu người, nhất là cho dân nghèo. Ngày nọ, Esculape đi thăm bạn và gặp một con rắn trên đường. Ông dùng cây gậy gạt đi những rắn lại bám lấy rồi quấn quanh cây gây, do đó Esculape đã đập gậy xuống giết chết nó. Khi chuẩn bị bước tiếp, ông thấy một con rắn khác bò tới cứu, miệng có ngậm một loại thảo dược giúp con rắn kia chết đi sống lại. Từ đó, Esculape chú tâm tìm kiếm loại cỏ đó để chữa bệnh cho con người.

Trước tình hình đó, Zeus – chúa tể các vị thần Hy Lạp cổ sợ Esculape tinh thông tài giỏi giúp loài người bất tử nên sai anh em nhà Cyclopes tạo ra mũi tên sấm sét trừng phạt. Nhờ được thần Apollon xin nên thần Zeus đã tha tội và cho phép Esculape tham dự vào hàng tinh tú trong chòm sao Nhân mã, ông được xem như thần bổn mệnh các thầy thuốc.

Thần Esculape lấy vợ và có 2 cô con gái tên là Hygie và Panacée, 3 con trai là Télesphore, Machaon, Podalire. Cả 5 người con đều tạo dựng danh tiếng không kém cha mình. Trong đó Hygie đã nuôi rắn thần để phục vụ chữa bệnh, sau trở thành nữ thần biểu tượng cho gìn giữ sức khỏe, Panacée thì có khả năng chữa mọi bệnh tật. Hai người con trai đều tham gia cuộc chiến thành Troy và đạt được nhiều thành tích kính nể. Machaon có tài chữa và làm lành mọi vết thương các chiến binh, Podalire lại là thầy thuốc ngoại khoa tài năng.

Đầu thế kỷ V TCN, Esculape được tôn thờ là vị thần linh của nền y học Hy Lạp. Đền thờ đầu tiên cũng được xây dựng ghi ơn ông và là nơi khám chữa bệnh chính. Về sau, Esculape trở thành cụm từ chung chỉ những người hành nghề Y Dược.

Về sau, hậu thế muốn tưởng nhớ Esculape đã dựng tượng của ông tay cầm chiếc gậy làm bằng nguyệt quế cùng một con rắn quán quanh mang tên Elaphe longissima. 

Dựa trên truyền thuyết này, ngành Y đã dùng biểu tượng một con rắn quấn quanh cây gậy phép Esculape. Cùng với đó, biểu tượng một cây gậy và hai con rắn quấn chặt với đôi cánh xòe ngang có dấu caduceus cũng được sử dụng thông dụng tại Hoa Kỳ. Nhưng dù theo hướng nào, cho đến hiện tại đây vẫn là hai logo ngành Y phổ biến được quốc tế hoá. 

Ngoài truyền thuyết, ý nghĩa cũng là điều khiến cả hai logo tồn tại và lan rộng đến ngày hôm nay.

Phân tích ý nghĩa logo ngành Y 

Dựa theo truyền thuyết trên, logo ngành Y hàm chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc. Cây gậy Esculape cầm là dấu hiệu của in sách Dược điển, đại diện cho Y khoa và chữa trị. Hình ảnh con rắn hoặc đôi cánh tượng trưng cho sự khôn ngoan, khả năng khám chữa bệnh bảo vệ sức khoẻ, kéo dài tuổi thọ của đội ngũ nhân lực y tế.

Ngành Dược cũng sử dụng rắn làm hình ảnh đại diện chính nhưng thay gậy phép thành ly hoặc cốc chân cao. Ly/cốc này tượng trưng chén thuốc của nữ thần Hygia chứa thuốc chiết xuất từ cây cỏ tự nhiên. Rắn thể hiện cho sự trẻ trung và sức trẻ tràn trề.

Việc mang nhiều tầng ý nghĩa như vậy khiến logo ngành Y Dược phổ biến rộng rãi và là điều không thể xoá bỏ. Minh chứng là chúng được sử dụng trong hầu hết các tổ chức hoạt động liên quan đến ngành Y và Dược.

Ứng dụng logo ngành Y hiện nay

Logo ngành Y được coi là tiêu chuẩn khi thiết kế nhận diện tại một số tổ chức, trường đào tạo lĩnh vực y tế hiện nay. Trong một thống kê của Walter J. Friedlander nghiên cứu về cách dùng dấu Y khoa tại Hoa Kỳ khẳng định rằng có tới 62% nghề nghiệp thuộc ngành Y dùng biểu tượng con rắn quấn quanh cây gậy, 76% tổ chức thương mại sử dụng dấu caduceus. Hình ảnh hai con rắn thường dùng tượng trưng cho các nghề nghiệp Y khoa hoặc hoạt động thực hành. 

Sau đây là ví dụ tiêu biểu một số tổ chức, cơ quan y tế trên thế giới và Việt Nam sử dụng logo ngành Y.

Tổ chức Y tế Thế giới 

Tên tiếng Anh đầy đủ của tổ chức này là World Health Organization. Đây là cơ quan chuyên môn của Liên Hợp Quốc thành lập vào năm 1948. Mục tiêu của WHO là nâng cao sức khỏe toàn cầu, đảm bảo tất cả mọi người trên thế giới đạt mức độ tối đa về sức khỏe.

Tổ chức Y tế Thế giới WHO

Bộ Y tế

Bộ Y tế Việt Nam là cơ quan thuộc Chính phủ Việt Nam thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về lĩnh vực chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân.

Bộ Y tế sử dụng khai thác tối ưu biểu tượng con rắn quấn quanh cây gậy và đầu con rắn quay sang hướng ngược lại làm hình ảnh trung tâm. Bốn nét hình cung lan tỏa từ vị trí chính giữa ra ngoài bao quanh hai bên logo thể hiện tính thống nhất của 4 cấp là trung ương (Bộ), tỉnh/thành phố, huyện/quận, xã/phường.

Logo Bộ Y tế Việt Nam

Một số tổ chức, cơ quan y tế khác

Cục Quản lý Dược thuộc Bộ Y tế Việt Nam

Cục Y tế dự phòng thuộc Bộ Y tế Việt Nam

Các trường Đại học, Cao đẳng

Nhiều trường đào tạo ngành Y Dược đã áp dụng con rắn và cây gậy trong thiết kế nhận diện cho mình. 

Logo Đại học Y Dược Huế

Logo Đại học Y Dược Cần Thơ

Logo Cao đẳng Y Dược Hà Nội

Bên cạnh đó, nhiều biểu tượng liên quan ngành Y Dược cũng được áp dụng tạo sự đa dạng và dễ nhận diện cho các trường như Logo Trường Cao đẳng Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Trường Cao đẳng Y Dược Sài Gòn,…

Cao đẳng Y khoa Phạm Ngọc Thạch

Logo Cao đẳng Y Dược Sài Gòn

Trên đây là các thông tin chi tiết giải mã về logo ngành Y hiện nay. Qua đó có thể thấy, Y là ngành có bề dày lịch sử lâu đời và từ lâu đã được nhận diện và sở hữu giá trị to lớn với xã hội. Việc hiểu logo ngành cũng là cách hay giáo dục các bạn sinh viên thêm trân trọng, tự hào về ngành học và đóng góp hết sức mình vì sự nghiệp chăm sóc – bảo vệ sức khỏe quốc gia.